Tomaten…zo bijzonder zijn ze!

Tomaten….

Ze lijken zo gewoon, omdat ze overal verkrijgbaar zijn, relatief goedkoop zijn en veel worden geconsumeerd. Ik persoonlijk lust tomaten, maar ben er niet dol op. Wel vind ik de kleine zoete cherry-tomaatjes verrukkelijk. Maar de echte vleestomaten kunnen mij niet zo bekoren. Toch eet ik ze vrij veel, omdat ze ( verhit) ontzettend gezond zijn. En zeker in gerechten goed tot hun recht komen als smaakmaker. In dit artikel alles over de tomaat. Zo gewoontjes, maar eigenlijk ontzettend bijzonder.

IMG_0387

WAT ZIJN TOMATEN?

Tomaten zijn de vruchten van de meerjarige tomaatplant. In de tomaten zitten zaadjes die continu zorgen voor nieuwe plantjes. De tomaatplant behoort, net als de aardappel en de aubergine, tot de nachtschadefamilie. Klik hier om alles over deze familie te weten te komen. Ze behoren tot deze familie, omdat de plant giftig is en de bladeren van de plant zich s’nachts oprollen. Tomaten zijn ook familie van de tabaksplant. 

De tomaat is het gehele jaar door verkrijgbaar, omdat het over de gehele wereld wordt geteeld. De Nederlandse tomaten ( Duitsers noemen deze tomaten waterbommen….) worden onder glas geteeld en zijn verkrijgbaar van Maart tot November. Het grootste gedeelte van de Nederlandse opbrengst van de tomatenteelt wordt gebruikt voor puree en tomatensap. De grootste aanvoer is afkomstig uit Zuid-Europa. 

Tomaten zijn één van de meest gegeten groenten in Europa. Dankzij de enorme veelzijdigheid in de culinaire wereld, maar ook symbolisch. Denk aan de SP, en tomaten zijn ook de meest gebruikte groenten om te gooien naar podiums of naar mensen die niet erg worden gewaardeerd. Ook is er ieder jaar traditioneel een tomatengevecht in Spanje. 

Er zijn ontzettend veel soorten, maar meest bekende is de vleestomaat. Dit zijn grote tomaten met een grof vruchtvlees. Naast vleestomaten vinden we ook nog vele andere soorten. De pomedori is een langwerpige soort, die iets zoeter is dan de vleestomaat. Daarnaast kennen we de roma tomaten, de cherry-tomaten, en trostomaten. Van veel soorten zijn er ook gele varianten, deze zijn zoeter van smaak en hebben een dikkere schil, waardoor ze veel langer houdbaar blijven. Italiaanse tomaten hebben een beetje de vorm van een pompoen. 

IMG_0384

GROENTE OF FRUIT?

Er is veel verwarring rondom de benoeming van de tomaat, want is het nu een groente of is het een fruitsoort? Het is een GROENTE. Om er een beetje genuanceerder op in te gaan, wordt onder groente verstaan, plantaardig voedsel voor de mens of als spijs. Onder fruit verstaan we voedsel bestaande uit eetbare vruchten En voor vruchten het uitgegroeide vruchtbeginsel van een plant. Aangezien de tomaat een vrucht betreft van de tomaatplant zou je zeggen dat een tomaat dus een fruitsoort is. Maar in 1893 besliste het Amerikaanse hooggerechtshof dat de tomaat moest worden gezien als groente en niet als fruit. De rechter besliste destijds dat de tomaat als groente wordt gegeten bij de warme maaltijd. Als de tomaat meer bij het dessert zou worden gegeten mag het een fruitsoort heten. Er is dus beslist HOE het wordt gebruikt en niet de botanische betekenis. Veel mensen zijn het helemaal niet eens met deze benoeming en noemen tomaten daarom een vrucht. Vandaar de verwarrende artikelen op internet. 

IMG_0386

KNETTERGEZOND

Tomaten zijn méér dan gezond. Het bekendste bestanddeel in de tomaat is lycopeen.Daarover later meer, want de tomaat heeft nog veel meer in zijn rode velletje.  Zo is hij extreem rijk aan vitamine C , A B1, B2,B6 en diverse mineralen als kalium, magnesium en fosfor. 

Maar vooral erg rijk aan lycopeen dus. Wat is dit precies? Wel, dit is een pigment dat voorkomt in rode vruchten. Hoe roder de tomaat, hoe meer lycopeen deze bevat. Lycopeen is afkomstig van “ lypoperciscon esculentum” wat de Latijnse benaming is voor tomaat. Zodra lycopeen wordt verhit wordt het omgezet in een vorm waardoor het beter door het lichaam kan worden opgenomen. Rauwe tomaten zijn daarom een stuk minder gezond en voedzaam dan verhitte tomaten, hoe tegenstrijdig dat mag klinken. Lycopeen staat ook bekend als een zeer krachtig antioxidant. Lycopeen komt overigens ook voor in sinaasappels, aardbeien en kersen. Maar ook in zalm. Tomaten worden kooktechnisch gezien zuur als je ze samen met groenten gaat koken. De groenten blijven daardoor ook hard. Bak je tomaten bij je vlees in de pan, dan wordt je vlees een stuk malser. 

Een andere ongezonde kant van de tomaat is de stof tomatine. Het is schadelijk, om teveel tomatine binnen te krijgen. Gelukkig bevatten de tomaten deze stof alleen als DEZE ONRIJP zijn. Het komt eigenlijk zelden voor dat wij onrijpe tomaten kunnen kopen in de winkels maar het kan uiteraard altijd voorkomen. Mocht je toevallig een tomaat tegenkomen die nog erg onrijp is, laat deze dan goed rijpen. Eet dus ALLEEN RIJPE TOMATEN. Tomatine wordt overigens niet afgebroken tijdens verhitting. De kans is dus vrij nihil dat je tomatine binnen krijgt, en al helemaal in grotere hoeveelheden. Pas bij grotere hoeveelheden kunnen klachten optreden als koorts, misselijkheid en braken, buikpijn, diaree, slaperigheid, zwakheid en depressie. 

IMG_1494

WAT KUN JE MET TOMATEN?

Zoals eerder gezegd zijn tomaten gigantisch veelzijdig en daarom ook zo populair. Zowel rauw als gekookt, gepureerd en als sap. Eet tomaten liefst biologisch en verhit. Zo haal je het beste uit de tomaten.Maak je sap? Gebruik dan de hoge snelheidsblender in plaats van een slowjuicer. De hoge snelheidsblender verwarmt direct de tomaten waardoor het lycopeen wordt omgezet. Hieronder vind je wat inspiratie , de directe linkjes naar de recepten staan onder de foto’s.

IMG_0062-1200x800

Deze heerlijke hasselback met geitenkaas is heerlijk bij de warme maaltijd! KLIK HIER om naar het recept te gaan.

SAM_8782-1200x800

De bekende witte bonen in tomatensaus kan uiteraard ook niet in dit rijtje ontbreken! KLIK HIER om naar het recept te gaan.

gy-romige-tomatensoep-1

De traditionele tomatensoep! KLIK HIER om naar het recept te gaan.

IMG_7959

Tomatensap met echt keltisch zeezout…een lekkernij! KLIK HIER om naar het recept te gaan

IMG_5935

Deze gevulde tomaten doen het perfect op iedere feesttafel! KLIK HIER om naar het recept te gaan.

IMG_0436

TOMATEN KETCHUP

Naast tomatenpuree en tomatensap is tomatenketchup het meest populairste product wat is gemaakt van tomaten. Tenminste: zo zou het wel moeten zijn. Helaas bestaan de meeste varianten tomatenketchup die we in de winkel kunnen kopen meer uit suiker dan uit tomaten. Echte tomatenketchup smaakt niet zoet, maar mild zoet en kruidig. Soms komen we in flessen tomatenketchup zo schrikbarend veel suiker tegen dat ik mij echt afvraag waarom dit nog gewoon is toegestaan. Het gaat soms echt om 30-45 suikerklontjes per fles. Dan spreek je uiteraard niet van tomatenketchup, maar van suiker-ketchup. Gelukkig is het helemaal niet moeilijk of ingewikkeld of tijdrovend om zelf verse tomatenketchup te maken. Meer dan verse gekookte tomaten, wat azijn, wat lekkere kruiden en wat stevia heb je niet nodig om heerlijke, en gezonde  ketchup te maken. Deze variant met zoete puntpaprika is hier bij mij een enorme hit! 

IMG_0432

Snij een rode muntpaprika en vier tomaten in stukken. Doe in een pan met een laagje water en breng aan de kook. Voeg een flinke scheut azijn, twee eetlepels greensweet-stevia sweet Xtra, twee eetlepels Italiaanse kruiden, en twee eetlepels johannes broodpitmeel toe en roer flink door. Kook ongeveer 5 minuten, en pureer de massa met een staafmixer tot een gladde saus. 

Gooi over in een goed afsluitbare pot. Na afkoeling bewaren in de koelkast 

IMG_0434

IMG_1491

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *