Hoe goed en gezond is OATLY ?
Ik consumeer regelmatig melk achtige dranken, die ik zelf maak van o.a havermout en noten. Ik koop nooit kant en klare ” variaties op melk ” , ook wel plant-based of plantaardige melkvervangers genoemd. Om de simpele reden, dat dit zeer duur betaalde onzin betreft, meestal niet gezond is, en behoorlijk bewerkt is. Afgelopen jaren is de markt van plantaardige alternatieven sterk toegenomen, en struikelen we anno 2023 over veel merken heen. Terwijl jaren geleden deze voornamelijk nog in biologische winkels verkrijgbaar waren, komen we deze nu tegen in iedere supermarkt. Het merk OATLY heeft een prominente plek ingenomen. Het is dankzij zeer slimme marketing erg populair geworden. Hoe transparant is dit merk eigenlijk ? En hoe gezond zijn de producten ?
HET MERK OATLY
Oatly komt van origine uit Zweden. Dit Zweedse merk onderscheidt zich vooral, omdat zij in al hun haverdranken werken volgens een gepatenteerd productieproces wat is ontwikkeld door wetenschappers (Universiteit van Lund in Zweden). Dit proces zorgt ervoor dat de oplosbare voedingsvezels van haver bewaard blijven (beta-glucanen) wat de drank ietsje voedzamer maakt, maar het dan nog niet meteen een gezonde drank laat zijn. Het merk heeft het assortiment afgelopen jaren dankzij de veganistische trends en de opbloeiende populariteit rondom vervangende producties flink uitgebreid. Naast variaties op koemelk bieden zij ook spreads, gekoelde dranken, baristamelk, room, en yoghurts. Daarmee maakte het merk zich behoorlijk leidend in plantaardige zuivel. Het merk is inmiddels uitgegroeid tot een beurs genoteerde gigant met meer dan 700 miljoen dollar omzet. Tot 2018 was Oatly één van de vele merken die onder een dikke laag stof op de planken stonden te verstoffen. Het werd “ redelijk” verkocht, maar het grote publiek liep er uiteindelijk mee weg, toen Martin Rinkqvist werd ingelijfd als creative director. Onder zijn regime werd het saaie stoffige imago rond het merk omgetoverd tot een brutaal en nogal controversieel merk, met zeer “ tot het randje zoekende “ teksten.
DE BLACKSTONE GATE IN 2020
Terwijl het merk de wereld veroverde, was daar in 2020 een grote rel. Oatly kreeg de wind van voren na een investering van BLACKSTONE, een investeringsbedrijf dat PRO TRUMP ( Donald Trump, destijds president van Amerika ) is, en zou bijdragen aan de vreselijke ontbossingen van het regenwoud. De CEO van BLACKSTONE zou een Trump sponsor zijn en twee ondernemingen waar de investeerder belangen in heeft, werden beschuldigd bij te dragen aan de ontbossingen in het Amazone-regenwoud. In juli 2020 nam deze Amerikaanse investeerdersgroep een belang van 200 miljoen dollar ( goed voor een aandeel van 10% ) in Oatly. Zowel consumenten als activisten kwamen in opstand en riep het volk op Oatly te boycotten. Het zou sterk in contrast staan met de ecologische filosofie van Oatly Alhoewel het hele gedoe Oatly lichte hoofdpijn bezorgde, bleef de schade beperkt en wordt drie jaar later meer dan ooit tevoren Oatly producten verkocht. Het merk heeft zich daarnaast erg transparant opgesteld, door met een eigen website te komen, waarin zij openlijk ingaan op al hun “ F*CK UPS “. ( KLIK HIER ) Dat siert het merk zeker, maar er blijft wel een wrang nasmaakje aan het merk hangen.
HOE GEZOND ZIJN DE PRODUCTEN VAN OATLY ?
Naast de behoorlijke controversie achter dit merk, moeten we ons uiteraard vooral gaan afvragen, hoe goed en gezond de producten zijn. Want dat rad wordt flink voor de ogen van de consument gedraaid. Als een merk, om welke reden ook, ruchtbaarheid krijgt, zet het zich stevig in het zadel en is er nog bar weinig overtuiging nodig, om het te kopen. Wat dat betreft heeft al het schandaal rondom Oatly het merk geen windeieren opgeleverd. OATLY verkoopt in Nederland voornamelijk variaties op melk. Sinds 2021 komt daar steeds wat meer bij, zoals SPREADS en veganistische yoghurts in het koelschap. Ook de barista varianten doen het erg goed in Nederland, we lijken er allemaal compleet voor te vallen. Er zijn echter veel punten van aandacht. En dat betreft vooral alle SAMENSTELLINGEN.
Oatly gebruikt bijvoorbeeld suikers uit de gebruikte havermout. De suiker komt uit moutsuiker wat zich vormt bij het productieproces die OATLY hanteert. Meestal worden grondstoffen, zoals haver, gemengd met een bepaalde hoeveelheid water, en vermalen tot een slijmerige massa. ( slurry ) De eiwitten en andere ingrediënten worden in een bepaalde temperatuur geëxtraheerd in een bepaalde tijdsduur. Vervolgens wordt zetmeel in een enzymatische reactie omgezet in suiker, daarna wordt de plantenmelk met industriele centrifuges gescheiden van de plantenvezels. Meestal wordt vervolgens de plantenmelk gehomogeniseerd met olie en vermengd met verschillende ingrediënten , dan verhit, en uiteindelijk gebotteld. Dat zijn dus aardig wat bewerkingsprocessen. En levert het net zo goed suikers op, terwijl er “ no added sugar “ op het pak staat.
Naast de “ natuurlijk-aanwezige-suikers “ gebruikt het merk ook gewone suikers. Zo bevat de chocoladedrank bijvoorbeeld gewoon suiker en geeft het geen meerwaarde t.o.v gewone chocomel. Ook wordt er in barista melk koolzaadolie toegevoegd. Er wordt tevens flink gespeeld met aroma’s, en andere hulpstoffen, smaakversterkers en kleurstoffen. Dit zijn meteen ook de redenen, waarom Oatly in regel wordt gezien als meest lekker. Het bevat aardig wat meuk, terwijl het zorgvuldig opgebouwde imago de consument op een totaal verkeerd been zet.
Oatly voegt aan veel plantaardige melk-variaties vitaminen en mineralen toe, maar dat gebeurt niet in alle melkvervangers. Sommige soorten bevatten bijvoorbeeld water, haver en zout. Wat je €2,40 per liter kost ( prijs getoetst op prijzen 2023 / 24 ) Aan de “ smaakjes” varianten wordt o.a fructosestroop, sinaasappelsap en bijvoorbeeld geconcentreerd mangosap toegevoegd. Het suikergehalte kan daardoor flink in de papieren lopen, gemiddeld tot wel 11 gram / 100 ml. Deze misleidende producten kunnen, zeker om het feit dat ze zijn bedoeld voor dagelijkse consumpties, onze gezondheid op ten duur flink schaden.
Op de verpakkingen probeert het merk zeer transparant te zijn. Zo kunnen we op het literpak havermelk zonder suiker een heel verslagje lezen over het aandeel van de suikers die van nature aanwezig zijn. De transparantie wat dat betreft is fijn te noemen, maar er wordt uiteraard ook veel NIET verteld, waaronder het hele productieproces.
Ook is het opvallend te noemen, dat in basis dezelfde ingrediënten en samenstellingen worden gebruikt, maar er wel soms een enorm groot prijsverschil is. Zo kost de barista -variant bijvoorbeeld €2,45 per liter, en de NO SUGARS variant € 2,69. In de barista variant is er meer olie toegevoegd, maar verder zijn de ingrediënten 1:1 hetzelfde. In de voedingswaarde zien we het meer-olie-gebruik bij de barista terug in de gemiddelde vetten, en bij de suikervrije variant zien we dat deze geen suikers bevatten. Verder zien we geen verschillen, maar betaal je voor de suikervrije variant, waar in principe minder ingrediënten zitten ( minder olie ) zo’n € 0,25 eurocent meer.
KOOLZAADOLIE
Oatly gebruikt nogal wat oliën, in het bijzonder koolzaadolie. Ook daar valt het één en ander over te zeggen. Voornamelijk, dat het om een zeer ongezinde oliesoort gaat, als we het industrieel bekijken. Mijn geliefde collega Rineke Dijkinga heeft een zeer duidelijk en verhelderend artikel geschreven over industriële ( trans ) vetten, KLIK HIER om deze te lezen. Koolzaadolie is, als het op en traditionele wijze wordt geproduceerd, geen ongezonde oliesoort. Het is alleen een geheel ANDER verhaal in de industrie. Daar wordt koolzaadolie massaal toegepast in tal van levensmiddelen. De olie wordt industrieel geraffineerd. In plaats van persing wordt de olie door middel van een chemisch proces uit het zaad gescheiden onder zeer hogere temperaturen. Hierbij wordt de stof hexaan gebruikt. Er blijven resten hexaan achter in het eindproduct, iets wat de industrie niet ontkent. Echter zijn er nooit echte cijfers boven tafel gekomen, in hoeverre deze resten aanwezig zijn in ons voedsel. Het is net zoiets als acrylamide in ons dagelijks voedsel : het is er, maar hou het vaag en onder het kleed.
Zeker het feit, dat Oatly producten produceert voor dagelijkse consumpties, is het soms best pittige aandeel aan koolzaadfolie opmerkelijk te noemen. En zou de consument zich daar ook wat meer bewuster van moeten zijn. De plantaardige “ koffietjes “ met baristamelk zijn anno 2023 /24 niet meer weg te denken en lijken zelfs de gewone koffiespecialiteiten voorbij te streven. Als we natuurlijke room tegenover de waterige olie emulsies zetten, mogen we daar onze vraagtekens bij zetten in hoeverre het nu allemaal beter, groener en gezinder is te noemen. In de plantaardige baristamelk van Oatly zit behoorlijk wat koolzaadolie. Meer dan in de andere plantaardige varianten op melk, omdat het de romige schuimkraag op moet leveren. Als jij iedere dag tenminste twee bekers koffie drinkt met deze barista-vervanging, kan het gebruik van koolzaadolie flink oplopen terwijl jij je van geen kwaad bewust bent. Nu weet je het tenminste wel, doe ermee wat je wilt. En hou er op zijn minst rekening mee. En onthoud goed, dat Oatly GEEN zuivere koudgeperste koolzaadolie toepast. Maar geraffineerde olie.
MIJN CONCLUSIE OVER OATLY:
Als je mij vraagt wat ik vind van Oatly, antwoord ik hetzelfde als bij alle andere melk + zuivelvervangers : het is duur betaalde ongezonde meuk. Je maakt het niet alleen veel sneller en goedkoper ZELF, ook bespaart het je behoorlijk wat , betreft je goede gezondheid. Ik plaat hieronder wat linkjes naar mijn vele recepten, die ik inmiddels op mijn website heb gezet, en ook hieronder een filmpje, hoe je zelf baristamelk kunt maken. Als je echt faliekant fel tegen zuivel bent, zijn dit betere opties dan Oatly of welk ander merk ook. Maar nog beter : kies voor echte, pure, biologische dynamische zuivel. Dat kun je vinden in de biowinkel. Blijf gewoon bij de oude vertrouwde basis, daar is niets mis mee als je de juiste keuzes maakt.
Hear, hear! Helemaal mee eens.
Lees er idd steeds meer negatieve berichten over… is er überhaupt barista zonder koolzaadolie? Lijkt op een spelt in de hooiberg:(
Zit er in de Bio versie van Oatly óók industriële olie?
uiteraard, industrieel wordt er niet met pure zuivere oliën gewerkt.
Ik heb altijd de amandelmelk van dit merk. Hier zitten nl meer amandelen in percentage vergeleken met andere merken.
en je denkt dan meteen dat het veel beter is ? Kijk er eens GOED naar.