Rozijnen en krenten, zijn ze nu gezond of niet???

Als ik een zak in huis haal, ga ik voor de bijl: ROZIJNEN zijn een ware magneet voor mij, en ik kan zo een hele zak leeg eten. Als sinds dat ik een peutertje was, moest mijn moeder mij weg houden van de kast waar de SUNMAID doosjes rozijntjes waren verstopt, ik kon er geen genoeg van krijgen. Anno 2021 is dat onveranderd gebleven, ik koop daarom alleen rozijnen als ik ze daadwerkelijk voor een recept nodig heb. Misschien vraag jij je nu af “ …wat is daar zo erg aan? Rozijntjes zijn toch gezond?” 🙁 Daar moet genuanceerder op worden geantwoord. Want rozijnen zijn een beetje wel, maar ook een beetje niet gezond. Hoe dat allemaal zit, lees je in dit artikel.

WAT ZIJN ROZIJNEN?

Als we de rozijn zeer kort door de bocht moeten omschrijven komt het neer op een gedroogde druif. Dit drogen gebeurt om de druiven langer houdbaar te maken. Er kunnen verschillende druivensoorten worden gebruikt ( daarover verderop meer ) De druiventrossen worden van de stelen af geknipt en in de zon gelegd om te drogen, maar het drogen kan ook kunstmatig gebeuren, om een productie wat te versnellen. Industrieel gebeurt dit vrij vaak. Door het droogproces daalt het vochtgehalte in de druif waardoor deze loslaten van de stelen en gaan krimpen. Tijdens het droogproces worden de druiven een stuk donkerder van kleur. Industrieel worden de druiventrossen voor het drogen meest gedrenkt in POTAS, dit is een soort zoutbad ( chemische stof )  Hierdoor blijven ze een stuk lichter van kleur, en gaan de velletjes van de druiven barsten zodat het droogproces sterk wordt verkort. Een normaal / natuurlijk droogproces duurt ongeveer 20-25 dagen, worden de druiven bewerkt, dan duurt dit hooguit 7-10 dagen. Zodra de rozijnen zijn gedroogd, worden ze gewassen en ontdaan van hun steeltjes , steentjes en takjes. Dan worden ze opnieuw gedroogd. Industrieel worden de rozijnen voordat ze voor de tweede keer worden gedroogd, behandeld met zwaveldioxide. Er wordt dan zwaveldioxide-gas in de ruimten gespoten, waar gedurende zo’n 8 uur de rozijnen de tijd hebben om het gas te absorberen. Dit wordt gedaan om de verkleuring-snelheden te verminderen ( als gevolg van de reactie tussen polytenoloxidase en fenolische componenten ) Zwavelen zorgt tevens voor meer behoud van smaak en vitaminen.
Als je van de oude stempel bent, zoals ik, herinner je je vast nog wel dat de rozijntjes van vroeger een stuk lichter waren ( bijna blank ) dan nu. Dit kwam door het overmatige gebruik van zwaveldioxide. Er kwam zowel op de Europese markt als de Japanse markt een wettelijk vastgesteld maximum van 2000 ppm zwaveldioxide, waardoor iedereen hun gebruiken aan moest passen en er vrijwel geen blanke rozijnen meer als rozijnen werd verkocht. Zwaveldioxide toevoegen, ook wel sulfiet ( S02) genoemd, wordt meest  gedaan om als conserveermiddel of antioxidant te dienen. Als men bijvoorbeeld geen zwaveldioxide zou toevoegen aan wijn, zou dit binnen de kortste keren verrotten en niet meer drinkbaar zijn. Wijnen bevatten hierom altijd sulfiet.

Het is wel verplicht voor de fabrikanten om dit op hun producten te vermelden ( bevat sulfiet) Een teveel aan zwavel kan namelijk serieuze klachten zoals hoofdpijn, maagklachten en misselijkheid opleveren. Ook zijn er mensen met een allergie voor sulfiet.  In geval van wijn is het ook mede hierom beter om voor biologische ( organic) wijn te kiezen, alhoewel deze varianten ook sulfiet bevatten komt het in veel mindere mate voor. Sulfieten staan geregistreerd onder de E nummers E 220 t/m E 228. Bevat een product meer dan 10 mg sulfiet, is de fabrikant verplicht dit op zijn verpakking te vermelden.
Let bij het inkopen van gedroogde vruchten op de verpakking. Biologische producten zijn veelal vrij van sulfiet. ( staat vaak op verpakkingen aangeduid als ” ongezwaveld”) Vooral goedkopere soorten hebben ook veel extra toevoegingen. Zo worden er bij rozijnen en krenten vaak plantaardige oliën toegevoegd, om de rozijnen/krenten in de verpakking mooi uit elkaar te houden. Dit levert onnodig veel extra vetten op. Wil je meer lezen over sulfiet? KLIK DAN HIER

DE KRENT VERSUS DE ROZIJN….

Rozijnen worden erg vaak in één adem genoemd met de krent. Dat is deels terecht, want het gaat in beide gevallen om gedroogde druiven, maar het verschil zit hem in het soort druif. Rozijnen worden gemaakt uit grote druifsoorten, krenten worden gemaakt uit kleinere druifsoorten, daar komt het zo’n beetje op neer. Krenten zijn daarom ook een stuk kleiner dan rozijnen. Ze worden meest gemaakt van de “ raison-de- korinthe” druif, dit is een klein donkerblauw druivenras aan de wijnstok. De smaak van de krent verschilt iets met de smaak van een rozijn. Krenten zijn in regel iets zuurder en zoeter van smaak, en zijn ietsje droger.
Rozijnen kunnen worden gemaakt uit verschillende druifsoorten en rassen, die afkomstig zijn uit o.a Turkije en Zuid-Europese landen, maar de meeste rozijnen worden gemaakt van Californische  druiven.
De meest voorkomende druivenras die voor rozijnen worden gebruikt is de SULTANA druif. Terwijl rozijnen nogal in grootte kunnen verschillen hebben krenten in regel altijd een kleinere maat.

WAT ZIJN DAN BLANKE ROZIJNEN?🙁

In supermarkten kun je vaak kiezen tussen blanke en blauwe rozijnen. Om te beginnen is er verschil dankzij het druivenras wat is gebruikt, de donkere rozijnen worden gemaakt van blauwe druifsoorten, en de blanke van witte druifsoorten. Maar…..dat hoeft niet altijd het geval te zijn.Zoals je eerder hebt kunnen lezen worden druiven voor  een tweede droogproces industrieel vaak bespoten met sulfiet. Dit zorgt ervoor dat de verkleuring minimaal blijft. Alhoewel de blanke rozijnen van vandaag lang niet zo “ oranje/ geel” kleuren als vroeger, zijn blanke rozijnen wel extra bewerkt. Als je overgevoelig bent voor sulfieten of dit liever niet consumeert, dan kun je deze beter links laten liggen. Dit is ook meteen de reden, waarom er vrijwel geen blanke rozijnen verkrijgbaar zijn in biologische winkels.

ONGEZWAVELD

Wil je het beste van het beste, dan adviseer ik je, om altijd voor biologische en ongezwavelde soorten te kiezen. Soms kom je ongezwavelde/ biologische rozijnen tegen in de supermarkt, maar ook hier moet je goed op de ingrediënten letten., omdat er bijvoorbeeld wel ter conservering is gewerkt met olie. Dit gebeurt ook wel eens met de biologische varianten in de biowinkel, maar daar wordt maar minimaal gebruik gemaakt van een koud geperste zonnebloem olie, en bevatten ze nauwelijks vet. Het wordt meest zeer kort in de olie gedipt om klont-vorming te voorkomen. ( zo’n < 1% ) Wil je echt voor het allerbeste gaan, dan kun je kiezen voor biologisch / dynamische rozijnen. Ook worden er natuurlijke vormen van potas ( zoutbad) gebruikt, dit geldt ook voor de biologische soorten.
Naast dat biologisch de beste keuze lijkt wat betreft zwavelen, worden niet-biologische rozijnen ook behoorlijk bespoten met pesticiden. Soms gaat het om cocktails ( verschillende bestrijdingsmiddelen tegelijk ) waardoor het vrij ongezond kan zijn om rozijnen te consumeren.

ZIJN ROZIJNEN NU GEZOND OF ONGEZOND?

Rozijnen hebben al decennia’s lang een gezond imago. Ik kreeg vroeger als kind ook zo’n bekend rood doosje rozijntjes van SUNMAID in mijn lunchtrommel mee naar school, en ik herinner mij nog goed dat vele klasgenootjes deze doosjes ook in hun trommeltje hadden zitten. We gingen altijd met de lege doosjes “ fluiten”. 😁 Dat kon namelijk als je er doorheen blies. De leraren werden knetter-dol van dat gefluit.
Of er nog steeds met de lege rozijnen doosjes wordt gefloten weet ik niet, maar anno 2021 zie ik nog altijd onwijs veel doosjes rozijntjes op scholen rond zweven. Supermarkten verkopen nog steeds veel doosjes. Rozijntjes worden nog altijd gezien als een gezondere snack dan bijvoorbeeld snoep, maar dat moet echt uit de wereld worden geholpen.
Rozijnen zijn namelijk gigantisch rijk aan suikers. Net als andere gedroogde zuidvruchten als dadels worden door de droogprocessen veel vitaminen onttrokken. Daarnaast neemt het suikergehalte sterk toe, dit kan echt erg hoog oplopen. Alhoewel veel fabrikanten deze suikers onder het mom van “ natuurlijke gezonde suikers “ verstoppen blijft het wat het is: SUIKER. En wordt dit precies hetzelfde opgenomen en verwerkt in ons lichaam als gewone tafelsuiker. Rozijnen kunnen ook het ( kinder ) gebit aantasten omdat er veel tussen de tanden kan blijven zitten, met alle gevolgen van dien. Na het drogen van de rozijnen bevatten deze  nog wel mineralen en koolhydraten. Dit zijn vooral suikers. Deze suikers zorgen ook voor een goede conservering.

Omdat gedroogde ( zuid) vruchten nog wel rijk zijn aan mineralen en vezels worden ze beschouwd als een relatief gezonde keuze, maar moeten met matigheid worden gegeten. Het bevat veel suikers die in ons lichaam hetzelfde doet als gewone suiker. Duur sporters kunnen echter wel veel baat hebben bij het eten van een klein handje rozijnen voor en/ of na het sporten. Het geeft vrij directe energie. Wielrenners consumeren bijvoorbeeld graag rozijnen. Maar ben jij dus geen wielrenner 😁🚴🏻, hou het dan matig.

Natuurlijk zijn rozijntjes wel gezonder dan puur snoep gemaakt van suiker, maar zie het zeker niet als een gezond alternatief, want daar heeft de rozijn nét weer even wat teveel suikers voor in hun schilletje zitten. Wil je graag rozijnen eten of je kind rozijntjes geven, hou het aantal beperkt en wees matig. Hou verder ook rekening met de rest van je voeding en dranken op een dag. Geef je kindje niet meer dan ongeveer 40 gram ongezwavelde/ biologische rozijntjes en eet zelf ook liefst niet meer dan zo’n 40-50 gram per dag. Je houdt het suiker gehalte dan onder controle. De gemiddelde rozijnen kunnen tussen de 60- 80 % suikers bevatten. Je kunt het aantal suikers altijd aflezen op verpakkingen.
Rozijnen zijn behoorlijk rijk aan vezels. Dit verschilt per soort, maar gemiddeld bevatten rozijnen per 100 gram tussen de 3-5 gram vezels. Krenten zijn wat betreft vezels de toppers. Krenten bevatten gemiddeld per 100 gram tussen de 5-7 gram vezels, aanzienlijk veel meer dan rozijnen dus. De blanke rozijnen zijn het laagst in vezels., deze bevatten gemiddeld maar zo’n 2 gram /100 gram, enorm verschil!
Rozijnen bevatten wat beetjes aan vitaminen, voornamelijk B vitaminen. Daarnaast bevat het polyfenolen en nuttige mineralen als kalium en magnesium. Helaas gaan er tijdens het droogproces vrij veel mineralen en vitaminen verloren, zoals vitamine C. Het is daarom goed om te weten, dat we gedroogde zuidvruchten zeker niet moeten beschouwen als een goede vervanging voor vers intact fruit. Vers intact, biologisch fruit met lage vruchtensuikers, zoals zacht zomerfruit en bessen, blijven de allerbeste en meest gezonde snoepjes van moeder natuur.

WELKE?

Er zijn dus best een aantal soorten rozijnen verkrijgbaar. In Nederland kunnen we meest de SULTANA rozijnen vinden. En de krenten. Maar in biowinkels kun je bijvoorbeeld ook de zogenoemde BLUE THOMPSON rozijnen vinden, dit zijn mijn absolute grote favorieten. Ze worden ook wel eens zoete rozijnen genoemd. Als je gaat voor de ongezwavelde biologische BLUE THOMPSON uit de biowinkel ben je “ in for a treat “ want dit zijn BY FAR de allerlekkerste rozijnen ter wereld! Zoete rozijnen worden zoeter, omdat ze langer worden gedroogd. Dit maakt de rozijnen een stukje zoeter, maar gek genoeg niet meteen een stuk rijker in suikers. Sterker nog, ze bevatten zelfs minder suikers dan Sultana rozijnen. ( afhankelijk van het soort druif en de productiewijze ) BLUE THOMPSON rozijnen worden ook wel gezien als de luxe soort rozijnen. Ze zijn dan ook meestal ietsje duurder dan Sultana rozijnen.
Wil je echt voor het beste kiezen, dan kun je in sommige biowinkels biologisch / dynamische Sultana rozijnen kopen. KLIK HIER voor meer info over de biologische dynamische productiewijzen. Deze rozijnen zijn in regel  anders van kleur en in smaak. Ik vind ze een stuk lekkerder, meer zacht.

ZELF ROZIJNEN MAKEN!

Ik maak regelmatig zelf mijn rozijntjes van biologische druiven in mijn voedseldroger. Voedsel drogen is anno 2021 erg hip and happening. Inmiddels hebben erg veel mensen een voedseldroger in huis. Dit biedt de mogelijkheid om zelf rozijntjes te maken. Het is een onwijs leuke bezigheid en je kunt zo zelf de regie in handen houden. Je kunt ook je rozijntjes zo groot of zo klein mogelijk maken als je wenst. Ik heb een HENDI voedseldroger, daarin kun je vele platen biologische druiven drogen in een paar uur. Hoe langer, hoe kleiner de rozijnen worden en hoe zoeter ze gaan smaken. Ik hou zelf van vrij groot gehouden rozijnen, deze zijn niet heel erg zoet maar wel zoet genoeg. Het is echt kinderlijk eenvoudig. Alles wat je nodig hebt zijn biologische pitloze druiven, je kunt kiezen uit welke druifsoort je maar wenst, Deze verdeel je over de platen in je voedseldroger en zet de temperatuur op 70 *C. ( gemiddeld ) Voor de grootte rozijnen op de foto hou je ongeveer 7-9 uur drogen aan. Je moet zelf maar even bekijken wanneer jij ze goed genoeg vind. Daarna kun je de takjes / steentjes/ steeltjes verwijderen, en opnieuw zo’n 5 uur laten drogen.  HOMEMADE rozijnen zijn super-lekker!

ROZIJNEN KOEKEN BAKKEN IN EEN HANDOMDRAAI!

Wij Nederlanders snoepen niet alleen graag van rozijnen, we bakken er ook graag mee. Wist je dat Amerikanen ons maar gek vinden, dat we overal rozijnen in stoppen? Nederland is één van de landen die de meeste rozijnen consumeren, ook Turkije eet graag rozijnen. In de Turkse keuken zien we ook vaak rozijnen terug, net als in de Hollandse keuken. Denk maar eens aan oude traditionele recepten als boeren jongens en krentenbolletjes, die op de dag van vandaag nog steeds het meest verkochte brood-bolletje is in Nederland. Ook ik bak graag met rozijnen omdat ze ieder baksel nét even meer smaak en textuur geven. Wat belangrijk is om te weten, als je met rozijnen wilt gaan bakken, is om deze altijd van te voren in water te laten weken en uitlekken. Hierdoor worden de rozijnen door de toename van vocht wat groter en verbranden ze niet tot minder in de oven. Om je wat inspiratie te geven, heb ik een supersnel + lekker + meukvrij receptje bedacht om met rozijnen een heerlijke snack-koek te bakken.
WAT HEB JE NODIG:
300  gram ongezouten / ongebrande cashewnoten, tot meel vermalen in de blender
Een flinke eetlepel biologische zuivere erythritol
500 gram biologische Sultana rozijnen, geweekt en uitgelekt
Vier eetlepels zuivere kokosolie, op kamertemperatuur
ZO MAAK JE HET:
1) verwarm de oven voor op 170*C, bekleed een bakplaat met een bakmat of bakpapier
2) kneed alles goed door elkaar tot een stevige balk
3) maak grote ronde koeken en leg op de bakplaat
4) bak in het midden van de oven in circa 20-25 minuten goudbruin gaar, blijf controleren
5) laat zeer goed afkoelen.

4 Reacties op “Rozijnen en krenten, zijn ze nu gezond of niet???

  1. Ik snij de druiven doormidden en droog ze nooit hoger dan 40 graden om de vitamines te behouden. Dat duurt uieraard wel langer. De gezondste druiven heben de pitten nog gewoon (zie Rineke Dijkinga.

  2. Hallo,

    Interessant artikel.
    Ik heb een vraag. Welke voedingsstoffen in een krentenbol zouden helpend zijn bij clusterhoofdpijn.
    Iemamd zweert erbij dat het eten van een krentenbol helpt wanneer de hoofdpijn opkomt.
    Waarbij mijn interess dan gewekt is welke stof(fen) voor vermindering kunnen zorgen.

    • Een krentenbol bevat ongeveer alles wat ik zou vermijden om cluster hoofdpijn te voorkomen. Gluten, melk, suiker, e-nummers etc.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *