In de jaren 80 werkte ik als bijbaan tijdens mijn studie in een bakkerij. Daar werden destijds door de bakker speciaal voor mensen met diabetici boterkoeken gebakken zonder suiker, gezoet met sorbitol. In de jaren tachtig was suiker lang niet zo’n heet hangijzer als tegenwoordig en was er ontzettend weinig bekend over alternatieven op suiker in de vorm van andere zoetstoffen, die ook kunstmatig gemaakt werden.
Ik herinner mij nog goed dat we een vaste klant hadden, die iedere week twee boterkoeken gezoet met sorbitol kwam kopen. Hij kwam een volgende dag opeens terug, met een klacht voor de bakker, want hij had de nacht door moeten brengen op de wc….Waarschijnlijk had de bakker iets teveel sorbitol gebruikt.
Voor mij was het meteen een goede les voor mijn studie.
Inmiddels zijn zoetstoffen ( natuurlijke en kunstmatige) niet meer weg te denken in ons huidige voedsel. Het is allang niet meer iets bijzonders, of iets unieks in een supermarkt. Sterker nog, meer dan de helft van het aanbod in supermarkten bevatten zoetstoffen. We komen ze allang niet meer alleen tegen in light-producten, of producten voor diabetici. Het zit bijvoorbeeld ook in een pot augurken, of piccalilly. Of in ontbijtkoek, en zuivel.
Nu dat suiker onder vuur ligt, proberen fabrikanten naar alternatieven te zoeken. Dit gebeurt vaak onder “ alias suikers”, dit zijn suikers, die op verpakkingen anders dan suiker worden aangeduid, maar neerkomt op gewoon suikers.
Afgelopen jaren zijn er ontzettend veel zoetstoffen bij gekomen op die alias-suiker-lijsten. Met name natuurlijke suikervervangers kunnen de consument erg om de tuin leiden. Ze worden neergezet als een gezond alternatief op suiker, maar geven gewoon ook glucose, fructose of lactose. Anders gezegd krijgt suiker een mooier jasje aangetrokken zodat de buitenklant mooier oogt dan wat we van binnen aantreffen.
TWEE SOORTEN ZOETSTOFFEN
Laten we eerst eens beginnen met de verschillen in zoetstoffen. We kunnen deze namelijk in twee soorten onderscheiden:
POLYOLEN
Dit zijn natuur-identieke zoetstoffen. Dit betekent dat ze ook in de natuur voorkomen. Xylitol is daar een goed voorbeeld van. Dit komt veel in suikervrije kauwgum voor.Ze worden ook wel de NIET-INTENSIEVE zoetstoffen genoemd. Ze zijn half zo zoet als suiker. Polyolen komt qua smaak en textuur het meest dichtbij sucrose ( tafelsuiker) en geeft geen bijsmaak. De opname van polyolen in de dunne darm is gering. De polyolen leveren wel calorieën, maar ongeveer 2 keer zo weinig als suiker: rond de 2,4 kcal per gram (polyolen) ten opzichte van 4 kcal per gram (suiker). Alleen erytritol (E 968) levert geen calorieën. Diverse polyolen komen in de natuur voor, bijvoorbeeld in planten en bomen (E 967 xylitol), fruit (E 968 erytritol) en paddenstoelen (E 421 mannitol). De meeste polyolen worden kunstmatig gemaakt uit zetmeel en suikers. Xylitol (E 967) wordt gewonnen uit houtvezels.
INTENSIEVE ZOETSTOFFEN
Deze zijn van 50 tot 500 keer zoeter dan tafelsuiker en leveren over het algemeen geen of nauwelijks calorieën. Vrijwel alle intensieve zoetstoffen zijn synthetisch gemaakt. ( dus kunstmatig in de fabriek) Deze intensieve zoetstoffen worden erg veel gebruikt in bijvoorbeeld light producten, frisdranken, zoetjes ( candarel!) en producten geschikt bevonden voor diabetici.Intensieve zoetstoffen zijn 30 keer (E 952 cyclamaten) tot wel 37.000 keer (E 969 advantaam) zoeter dan suiker. Ze leveren geen of nauwelijks calorieën, omdat je maar een klein beetje nodig hebt voor de smaak. De meeste intensieve zoetstoffen worden kunstmatig gemaakt in een fabriek door verschillende stoffen te bewerken. Thaumatine (E 957), neohesperidine-DC (E 959) en steviolglycosiden (E 960) worden gewonnen uit de natuur. E 957 wordt gewonnen met zaden van een boom, E 959 uit sinaasappelschil en E 960 uit de ‘steviaplant’.
NETTO KOOLHYDRATEN
Er zijn koolhydraten die door je lichaam niet gebruikt worden. Deze worden direct weer ‘afgevoerd’, ze worden ook niet omgezet in vetten. Deze koolhydraten noemen we ook polyolen. Zoetstoffen als Erythritol, Maltitol en Sorbitol zijn zoals je hebt kunnen lezen polyolen. . Deze polyolen tel je niet mee en mag je dus van de koolhydraten aftrekken. Polyolen worden ook wel suikeralcoholen genoemd.Bij Nederlandse producten staan meestal de netto koolhydraten vermeld maar in andere landen gelden weer andere eisen voor de vermelding van voedingswaarden. In Amerika moeten bijv. alle koolhydraten vermeld worden op een verpakking, ook de polyolen en vezels worden meegeteld in het aantal koolhydraten. Het lijkt daarom soms of een product veel koolhydraten bevat, terwijl dat in werkelijkheid in netto koolhydraten veel minder is. Daarom zie je op verpakkingen van Amerikaanse producten vaak apart nog uitdrukkelijk de netto koolhydraten vermeld staan.
WATTEH…?
Veel polyolen en intensieve zoetstoffen hebben ingewikkelde namen. Dit is gunstig voor de voedselindustrie. Op deze manier kunnen ze een suiker goed verbloemen omdat de gemiddelde consument er toch niet zo heel veel van snapt. Maltitol? Isomalt? Lactitol? Het zal allemaal wel. Consumenten vertrouwen helaas nog steeds teveel op wat een fabrikant hen op de mouw speld. En vinden daarom al snel iets prima. Als het maar geen suiker bevat. Want dat is slecht en ongezond.De meeste polyolen leveren ongeveer 2 keer zo weinig calorieën als suiker. Erytritol en de intensieve zoetstoffen leveren helemaal geen of nauwelijks calorieën. Als je dus producten eet of drinkt waar de suiker is vervangen door zoetstoffen, krijg je met die producten minder calorieën binnen. Zoetstoffen worden geaccepteerd en er wordt nauwelijks naar gekeken.
Toch lijken consumenten steeds kritischer te worden, en op zoek te gaan naar achtergrondinformatie. Helaas haken veel consumenten af en vertrouwen op de voedselindustrie.
Dit is logisch, omdat we aan mogen nemen dat al het aanbod in supermarkten 100% veilig is.
Alle zoetstoffen die in voedingsmiddelen gebruikt mogen worden, hebben een E-nummer, wat betekent dat ze goed zijn onderzocht, goedgekeurd zijn en veilig gebruikt kunnen worden. In de Europese verordening die gaat over het gebruik van E-nummers staat aan welke levensmiddelen de verschillende zoetstoffen mogen worden toegevoegd. Ook staat er wat het maximum toegelaten gehalte is. Hierdoor kun je er niet te veel van binnen krijgen. De in de EU toegelaten zoetstoffen zijn uitgebreid onderzocht op veiligheid door de EFS Toch is er ontzettend veel weerstand . Diverse zoetstoffen ( aspartaam…) liggen bijvoorbeeld onder vuur, omdat deze worden afgeschilderd als vergif.
Dat gaat een beetje te ver, maar omdat vele studies toch wat onbetrouwbaar blijven, valt er genoeg over te twisten. LEES MEER DOOR HIER TE KLIKKEN.
Waar voornamelijk veel vragen over worden gesteld, zijn de benamingen en wat dit nu betekent. Ik heb daarom besloten om de meest gebruikte en meest populairste zoetstoffen op een rij te zetten met een beknopte uitleg.
POLYOLEN
SORBITOLEN ( E420)
Sorbitol ontstaat uit glucose. Het wordt natuurlijk gewonnen uit fruit ( appels, kersen) maar bijvoorbeeld ook uit algen en zeewieren. De zoetkracht ligt ongeveer op de helft t.o.v suiker. Het wordt vrij traag in het bloed opgenomen, en het is goed bestand tegen hitte. Omdat sorbitol ook een groot vermogen heeft om vocht vast te houden, wordt het erg veel gebruikt in cosmetica, en tal van andere verzorgingsproducten. Tandpasta is een bekend product waar erg veel met sorbitol wordt gewerkt. Bij gebruik van meer dan 40 gram per dag werkt sorbitol laxerend. Het heeft in een waterige oplossing een zoetkracht van 66 %.
MANNITOL ( E421)
Mannitol wordt gemaakt uit suiker, maar tevens uit glucose afkomstig uit diverse groente. De zoetkracht ligt ook ongeveer op de helft t.o.v gewone suiker. Het wordt vrij slecht opgenomen in het bloed, en het geeft geen bijsmaak. Mannitol is een zeer vaak gebruikte zoetstof in de voedingsindustrie om samen te mengen met andere zoetstoffen. Dit wordt gedaan omdat mannitol een zoete smaak kan versterken, maar ook omdat het in staat is een structuur te verbeteren en kan voorkomen dat een product uitdroogt. Het werkt vrij snel al laxerend: bij gebruik van 10 tot 15 gram per dag kan er al fikse diarree optreden.
MALTITOL ( E965)
Maltitol wordt gemaakt van het moutsuiker uit maïs of graan. Het levert evenveel energie als gewone suiker, en ook is de zoetkracht ongeveer gelijk aan suiker. Omdat maltitol erg goed kan worden verhit, wordt het in de voedselindustrie erg veel gebruikt voor snoep-productie in de vorm van stroop. Het wordt vrij langzaam opgenomen in het bloed. Bij gebruik van 40 gram of meer per dag, kan het diaree, gasvorming en darmkrampen veroorzaken.
ISOMALT ( E953)
Wordt gewonnen uit suiker. Het levert iets meer dan de helft aan energie op t.o.v gewone suiker. Omdat de zoetkracht maar de heft t.o.v suiker, heb je er twee keer zoveel van nodig. In de voedingsindustrie wordt isomalt vaak gecombineerd met andere intensieve zoetstoffen, zoals sacharine en cyclamaat. Isomalt wordt ook vrij veel gebruikt om steviolglycosiden op te vullen in bijvoorbeeld zoetjes en druppels. Isomalt tast het gebit niet aan, en wordt vrij langzaam in het bloed opgenomen. Bij een gebruik van 45 gram per dag kan er al fikse diaree optreden.
POLYGLYTOLSTROOP ( E964)
Dit is een zoetstof die voornamelijk bestaat uit maltitol, sorbitol en kleinere hoeveelheden gehygodreneerde oligo en polysachariden. Het is reukloos en in water oplosbaar n watervrije toestand bevat ze maximaal 50% maltitol, maximaal 20% sorbitol en minimaal 50% ployolen met een hogere molecuulmassa. Daarmee verschilt de samenstelling van die van bijvoorbeeld maltitolstroop (E-nummer E965ii), dat ten minste 50% maltitol bevat, en waarvan het gehalte aan sorbitol of hogere polyolen niet gespecificeerd is. Het wordt geproduceerd door een mengsel van glucose, maltose en hogere polymeren van glucose, dat door de hydrolyse van zetmeel werd bekomen, katalytisch te hydrogeneren op een manier die vergelijkbaar is met de productie van maltitolstroop. Polyglycitolstroop wordt toegepast als zoetstof in suikervrije voedingswaren, waaronder ontbijtgranen, kauwgum, snoepgoed, jam of confituur. In vergelijking met andere polyolen is polyglycitolstroop minder zoet, levert het meer volume en ondoorzichtigheid op, en bindt het beter en verhoogt het de stabiliteit van de producten. Een aanvaardbare dagelijkse inname (ADI) is niet vastgesteld..
LACTITOL ( E 966)
Wordt gehaald uit melksuiker ( lactose). Het levert evenveel energie op als gewone suiker. Het heeft echter veel minder zoetkracht dan gewone suiker. Lactitol wordt in de voedingsindustrie vaak gebruikt om te mengen met andere intensieve zoetstoffen, meestal in de vorm van stroop. Het is goed bestand tegen zuren en hitte. Bij 20 gram per dag kunnen darmkrampen en diaree optreden.
XYLITOL ( E967)
Een zoetstof wat wordt gemaakt uit houtsuiker ( xylose of berkenhout) Het is een natuurlijk bestanddeel wat ook in groente en fruit voorkomt. Het wordt zelfs ook door ons lichaam zelf aangemaakt. Het bezit vrijwel dezelfde zoetkracht als gewone suiker en levert ook evenveel energie. Xylitol heeft echter de betere eigenschappen dat het ons gebit spaart, en ook minder snel in het bloed wordt opgenomen. Bij gebruik van 10 gram bij kinderen en 20 gram bij volwassenen kan xylitol korte tijd een laxerende werking geven ( diaree) KLIK HIER VOOR UITGEBREIDE INFORMATIE
ERYTHRITOL ( E968)
Erythritol is een suikeralcohol, ook wel polyol, die van nature voorkomt in vruchten en gefermenteerde levensmiddelen. Het is een suikeralcohol met een vierledige, niet vertakte koolverbinding. De chemische formule is C4H10O4 Erythritol is de enige natuurlijke polyol. Polyolen zijn niet-intensieve zoetstoffen. Ze zijn half zoet/bijna nét zo zoet als gewone tafelsuiker. Anders dan de intensieve zoetstoffen hebben niet-intensieve zoetstoffen geen andere (bij) smaak dan gewone suiker en is de smaak bijna gelijk te noemen. De polyolen xylitol, maltitol, isomalt en lactitol leveren wel calorieën, maar zeker meer als de helft minder dan gewone suiker. Vrijwel alle polyolen zijn natuur-identieke stoffen. Alleen het polyol lactitol komt in de natuur niet voor. Omdat erythritol wordt gewonnen via natuurlijke fermentatie van glucose door een gist maakt het erythritol tot enige echte natuurlijke polyol. KLIK HIER VOOR MEER INFORMATIE
INTENSIEVE ZOETSTOFFEN
ACESULFAAM-K ( KALIUM ACESULFAAM) ( E950)
Een synthetische zoetstof waar best nog vrij weinig over bekend is. Het is 200 maal sterker dan gewone suiker en wordt niet opgenomen door het lichaam. De letter ” K” achter de naam staat voor kalium. Het wordt ook wel omschreven als een organisch zout. Eigenlijk kun je het dus ook een zoete vorm van kaliumzout noemen. Acesulfaam-K levert al snel een bittere smaak op als er teveel van wordt gebruikt. Op internet kom je erg veel zeer negatieve geluiden tegen over deze vrij onbekende kunstmatige zoeter. Het wordt vaak in één adem genoemd met aspartaam. De ADH is vastgesteld op 9 mg per kilo lichaamsgewicht per dag. Het is bijzonder opmerkelijk te noemen dat deze zoetstof wel is toegestaan en dus als ” veilig” wordt gezien, maar er zeer weinig echt onderzoek aan vooraf is gegaan. Hierdoor blijft deze kunstmatige zoetstof vrij vaag. KLIK HIER VOOR MEER INFORMATIE
ASPARTAAM ( E951)
De zoetstof die meest onder vuur ligt. Chemisch is het een combinatie van de twee gewone aminozuren asparaginezuur en fenylalanine, met aan dit fenylalanine gedeelte een methanolgroep. De twee bouwstenen ( asparaginezuur en fenylalanine) zijn bouwstenen van alle eiwitten. Aspartaam kun je ook beschouwen als een dipeptide ( dit is een verbinding tussen aminozuren) De combinatie van de twee bouwstenen vinden we ook terug in allerlei natuurlijke eiwitten. De methyl-ester is een synthetische toevoeging.Aspartaam heeft een waanzinnig hoge zoetkracht. Het is erg slecht oplosbaar in zowel olie en alcohol, als in water. Aspartaam ziet er in zijn gewone vorm uit als een wit poeder. Zoals je hebt kunnen lezen wordt aspartaam in ons spijsverteringsstelsel afgebroken in de aminozuren asparaginezuur en fenylalanine.Bij deze afbraak komt er echter ook een kleine hoeveelheid methanol vrij wat terecht komt in het bloed. Worden erg kleine hoeveelheden gebruikt, moet dit normaal gesproken geen echte grote problemen opleveren. Echter zit aspartaam in inmiddels zoveel ( dagelijkse) producten dat de ADH al snel onbewust kan worden overschreden. Grotere hoeveelheden methanol in het bloed is vrij toxisch.. . Door de FDA is een aanbevolen dagelijkse hoeveelheid aspartaam vastgesteld. Deze ligt op 50 mg per kilo lichaamsgewicht per dag. Aspartaam vinden we erg veel terug in light producten, zuivel, en zelfs in medicijnen ( laxeermiddelen, pijnstillers, antibiotica, keelpastilles enz) KLIK HIER VOOR MEER INFORMATIE
SUCRALOSE ( E955)
Sucralose wordt ook wel gezien als ” het onbekende broertje van aspartaam”. Vele bronnen beweren zelfs dat deze zoetstof zelfs nog schadelijker is dan aspartaam. Sucralose wordt gemaakt door drie OH-groepen aan een suikermolecuul ( sacharose) te vervangen door drie chlooratomen .Hierdoor is sucralose de enige laag calorische zoetstof die van suiker wordt gemaakt. Het heeft ook precies dezelfde smaak als suiker. In tegenstelling tot gewone suiker wordt sucralose niet afgebroken door ons lichaam . Sucralose komt meest voor in snoep en bijvoorbeeld ook ” gezonde” producten als muesli en zuivel. Sucalose wordt ook erg vaak vermengd met andere zoetstoffen om een smaak te versterken. De aanvaardbare dagelijkse inname is vastgesteld op 15 mg per kilo lichaamsgewicht per dag.
Sucralose wordt afgeraden om te verhitten . Dit geldt ook voor zoetjes, die in warme / hete dranken wordt gebruikt.
CYCLAMATEN ( E952)
Naast aspartaam meest omtreden kunstmatige zoetstof. Het is een volledig synthetisch molecuul. Het betreft een calciumzout van cyclaamzuur. Cyclamaat kan in het lichaam worden opgenomen, maar niet worden omgezet. Bij te hoge concentraties geeft het een zeer bittere smaak. Een deel van het cyclamaat wordt door de bacterieën in de darm omgezet tot cyclohexylamine. Hoeveel, dat verschilt sterk van persoon tot persoon. Deze stof wordt grotendeels opgenomen en onveranderd uitgescheiden, een zeer klein deel wordt omgezet in de lever. Cyclamaat is al eens eerder verboden, omdat uit onderzoek bleek dat cyclohexylamine een rol speelt in verschillende vormen van blaaskanker. Toen later de experimenten onjuist leken, werd cyclamaat weer toegestaan. Cyclamaat wordt ook vooral afgeraden bij kinderen. Dit komt omdat cyclamaat bijna niet door kinderen kan worden omgezet/uitgescheiden. Omdat hier nog veel meer onderzoek voor nodig is, wordt afgeraden om cyclamaat aan kinderen te geven. Het is dus best opmerkelijk te noemen dat juist cyclamaat veel terug te vinden is in limonadesiropen gericht op kinderen ( Slimpie) De vastgestelde ADH is 7 mg per kilo lichaamsgewicht.
SACHARINEN ( E954)
Sacharine is een kunstmatige zoetstof, ontdekt in 1897 door Ira Remsen and Constantin Fahlberg van de Johns Hopkins Universiteit in de VS. Het is een volledig synthetisch molecuul.Sacharine is slecht oplosbaar in water, maar door de hele lage concentraties die nodig zijn, is dat in de praktijk geen probleem. Het is van zichzelf sterk zuur, maar door de lage concentraties merk je daar niets van. Het versterkt de smaak van andere zoetstoffen. Het is niet stabiel tijdens bakken, braden en koken. Sacharine heeft een gemiddelde zoetheid die ongeveer 370 keer zo sterk is als de zoetkracht van gewone suiker. Een absolute vergelijking in zoetkracht is niet te maken, aangezien de zoetheid afhangt van andere componenten in het levensmiddel, de zuurgraad en de temperatuur. De reële zoetkracht moet dus voor iedere toepassing opnieuw bepaald worden. Ook speelt de concentratie een een rol. Sacharine wordt beschouwd als een veilige zoetstof, mede door de hele lage concentraties die nodig zijn voor de normale toepassingen. Er zijn al meer dan een eeuw onderzoeken gedaan naar de veiligheid van sacharine, maar er zijn geen duidelijke bijwerkingen gevonden, noch lijkt sacharine kankerverwekkend te zijn. Er is een belangrijk, maar zeer omstreden publicatie uit 1977 waarin aangetoond zou zijn dat sacharine bij proefdieren blaaskanker veroorzaakte. Hierop werd het in Canada verboden. De studie was echter gebaseerd op extreem hoge doseringen van sacharine, die nooit in levensmiddelen gehaald zouden worden. Sindsdien is er veel onderzoek gedaan om vast te stellen of er een relatie is bij lage doseringen. Hiervoor is echter tot op heden geen bewijs voor gevonden. Er is wel licht bewijs dat sacharine de kans op kanker bij rokers zou vergroten.Wel lijken mensen die overgevoelig zijn voor salicylaten, ook (licht) te reageren op sacharine.
THAUMATINE ( E957)
Thaumatine is een natuurlijke zoetstof, bestaande uit diverse eiwitten, thaumatine I (thaline) en thaumatine II. Thaumatine is slecht oplosbaar in water, maar door de hele lage concentraties die nodig zijn, is dat in de praktijk geen probleem. Het is niet stabiel tijdens bakken, braden en koken . Thaumatine heeft een gemiddelde zoetheid die ongeveer 2000 keer zo sterk is als de zoetkracht van gewone suiker. De verschillende eiwitfracties hebben een verschillende zoetkracht, variërend van 1600-3000 keer suiker. Een absolute vergelijking in zoetkracht is niet te maken, aangezien de zoetheid afhangt van andere componenten in het levensmiddel, de zuurgraad en de temperatuur. De reële zoetkracht moet dus voor iedere toepassing opnieuw bepaald worden. Ook speelt de concentratie een rol. Thaumatine wordt in de darm volledig afgebroken tot aminozuren, vergelijkbaar met andere eiwitten, er zijn dan ook geen bijwerkingen bekend
NEOHESPERIDINE DC ( E959)
Neohesperidine is een natuurlijke bittersof in citrusvruchten, met name in de bittere sinaasappel (Citrus auranticum). In de 60er jaren werd in de VS gezocht naar methoden om de bitterheid te verminderen. Door behandeling met een sterke base bleek de bitter stof omgezet te worden in een zeer zoete stof, Neohesperidine DC. DC staat voor dihydrochalcon, de chemische naam . De zoetkracht is heel moeilijk te omschrijven en varieert van 250x bij een 5% concentratie tot 1800x bij een 3% oplossing. De smaak houdt lang aan en heeft een drop- of mentholachtige bijsmaak.Neohesperidine wordt niet veel toegepast in levensmiddelen in verband met de sterke nasmaak Neohesperidine wordt niet of nauwelijks opgenomen of afgebroken. Er zijn geen bijwerkingen bekend. In hoge concentraties kan misselijkheid ontstaan, dit is echter niet waargenomen bij gebruik in levensmiddelen
GLYCYRRHIZINEZUUR
Glycyrrhizinezuur is een natuurlijke zoetstof, chemisch gezien een glycoside die bestaat uit een suiker (glycon) en een sapogenine (aglycon). De stof wordt gewonnen uit de zoethoutwortel en is niet of nauwelijks oplosbaar in water. Door omzetting als een ammoniumzout wordt het veel beter oplosbaar. Het heeft een sterke dropsmaak en is redelijk stabiel bij verhitten, bakken of braden. Door de bijsmaak zijn de toepassingen zeer beperkt. Glycyrrhizinezuur wordt niet veel toegepast in levensmiddelen. Alleen in Japan is het toegestaan als zoetstof. Het wordt wel toegepast in geneesmiddelen (hoestdranken) en in sigaretten. Glycyrrhizinezuur is alleen toegestaan in Japan als zoetstof. De stof heeft diverse bijwerkingen, zoals een bloeddrukverhogend effect en het houdt water vast (oedeemvorming). Hierdoor is het niet toegelaten. De bloeddrukverhogende effecten van drop worden ook toegeschreven aan glycyrrhizinezuur en daarom wordt drop ook afgeraden voor mensen met een hoge bloeddruk
NEOTAAM ( E961)
Neotaam is een kunstmatige zoetstof en smaakversterker van de bekende multinational NutraSweet, die ook de kunstmatige zoetstof aspartaam produceert. Neotaam wordt gemaakt van aspartaam, maar verschilt enigszins in samenstelling met als gevolg dat er na het eten van neotaam veel minder fenylalanine vrij komt in het lichaam in vergelijking tot aspartaam. Hierdoor kunnen ook mensen met fenylketonurie, een erfelijke stofwisselingsstoornis waarbij er een verhoogde concentratie fenylalanine in het bloed zit, deze zoetstof veilig gebruiken. Daarnaast is neotaam wat stabieler dan aspartaam en is het veel zoeter dan aspartaam, zodat je er veel minder van nodig hebt. Momenteel is neotaam de meest krachtige kunstmatige zoetstof die er verkrijgbaar is.In de Verenigde Staten is neotaam (waar het neotame wordt genoemd) sinds 2002 op de markt, maar in Nederland pas sinds 2010. Er zijn dus nog niet veel Nederlandse levensmiddelen die neotaam bevatten maar dat worden er steeds meer. Je kunt neotaam in de productinformatie op verpakking meestal herkennen aan het e-nummer E961. Volgens de richtlijnen van de warenwet mag neotaam in allerlei voedingsmiddelen gebruikt worden, zoals dranken, kant en klaar maaltijden, soepen, snoep, snacks en banketproducten, en de aanvaardbare dagelijkse inname (ADI) is vastgesteld op 0-2 mg per kilo lichaamsgewicht per dag.
ADVANTAAN ( E969)
Advantaam is nog maar heel recentelijk ontdekt, en wordt verkregen uit aspartaam en vanilline. Het wordt slechts in kleine mate opgenomen in het spijsverteringskanaal en wordt hoofdzakelijk uitgescheiden via de fecaliën. Bijgevolg heeft de EAV (EFSA) besloten dat er geen genotoxisch of kankerverwekkend gevaar is. Dit zoetstof beschadigt de tanden niet en is niet van invloed op de insuline of de bloedsuikerspiegel, zodat het ook geschikt is voor diabetici.De Aanvaardbare Dagelijkse Inname (ADI) van advantaam is vastgelegd op 5 mg/kg lichaamsgewicht per dag door het JECFA en de EAV.Advantaam is oplosbaar in water en stabiel, zelfs bij zeer hoge temperaturen. Het kan dus worden gebruikt in de meeste producten waarvoor het gebruik van suiker vereist is, met name in culinaire bereidingen. Advantaam kan ook worden gebruikt als een polyvalente smaakversterker, behalve voor vlees en gevogelte.
STEVIOLGLYCOSIDEN ( E960)
Stevia verwijst naar de gehele plant (Stevia Rebaudiana), waarvan maar enkele onderdelen zoet zijn. Deze bladplant groeit van oorsprong in Zuid-Amerika, met name in Brazilië en Paraguay. Het wordt daar al sinds oudsher gebruikt als natuurlijke zoetstof in thee en om medicijnen mee te zoeten.Het eetbare gedeelte is het blad. Deze is zo’n 100 tot 480 keer zoeter dan suiker. Als je op de behaarde blaadjes kauwt, proef je de zeer zoete smaak met een licht bittere, dropachtige nasmaak. De zoetstof wordt dan ook uit de bladeren gehaald.Stevia is een natuurlijk product en bevat nauwelijks tot geen calorieën. Dat is één van de redenen waarom stevia zo populair is. Grote Amerikaanse drankfabrikanten, zoals Coca-Cola en Pepsi, gebruiken stevia dan ook als geïndustrialiseerd zoetmiddel in hun dranken KLIK HIER VOOR MEER INFORMATIE
Natuurlijke zoetstoffen????
Het woord ” natuurlijk” wordt door de voedselindustrie behoorlijk uitgemolken. Omdat de wet en regelgeving rondom de claim ” 100% natuurlijk’ zeer flexibel is, mag zelfs de SuikerUnie ‘ 100% natuurlijk” op hun zakken suiker zetten. Ook in de wereld van gezondheid worden de zogenaamde natuurlijke suikervervangers gezien als een gezonder alternatief voor sucrose en kunstmatige zoetstoffen. Dit is helaas een fabel. IN DIT ARTIKEL leg ik dit haarfijn uit.
Door deze misleiding is er ontzettend veel verwarring. Onlangs bekeek ik het TV programma “ de nieuwe lekkerbek” waarin wordt gezocht naar nieuwe ideetjes om op de markt te brengen. In de uitzending had een meneer ” suikervrije fudge voor diabetici” bedacht. Hij vertelde dat hij het had gezoet met ” een plant”. Even later vertelde hij, dat het was gemaakt uit een bloesem van een plant uit India. Hij bleef beweren dat deze suikersoort gezonder en beter was voor het lichaam, en dat de fudge ook geschikt was voor diabetici. Later in de uitzending werd er wel ” type 2″ genoemd, maar in de ondertiteling stond alleen ” fudge voor diabetici”. De meneer in kwestie was duidelijk zeer onbekend met kokosbloesemsuiker, waar het om draaide. Hij was duidelijk in de war, door de commentaren die hij van de jury kreeg. De jury vertelde direct dat kokosbloesemsuiker ook gewoon suiker was. Dit is slechts nog maar een zeer klein voorbeeld van de verwarring die de voedselindustrie in het leven roept door te toeteren dat deze suikervervangers gezonder en dus beter zijn.
Suiker = suiker. En of dit nu uit een natuurlijke bron komt, of uit een geraffineerde vorm, ons lichaam maakt daarin geen verschil. Ook niet in biologisch. Honing = ook suiker. Dadels = ook suiker. Agave = ook suiker. Ahornsiroop = ook suiker. Kokos en palmsuiker = ook suiker. Zelfs vers gepureerd fruit = suiker. Laat je niet om de tuin leiden door mooie kletspraatjes. Ik voer al jaren een strijd met diverse fabrikanten om deze claims onderuit te halen. Het vervelende is dat het allemaal is toegestaan. Sommige fabrikanten zoeken de randjes op, maar globaal gezien houdt iedereen zich aan wet en regelgevingen. En dat deze wel zeer flexibel zijn laat te raden over. Je kunt je voorstellen, dat als ‘ 100% natuurlijk” niet te pas en onpas mag worden geclaimd, dat er veel minder wordt verkocht. Want natuurlijk en biologisch verkoopt.
Tot slot wil ik ook graag vermelden dat we ook op onze gebit-gezondheid moeten letten. De vele zogenaamde natuurlijke suikervervangers kunnen het gebit behoorlijk aantasten. Zeker plakkerige zaken als dadels, vijgen, en ander gedroogd fruit ( krenten, rozijnen, gojibessen) kunnen het tandglazuur opeten. Meer informatie? KLIK HIER
ISOMALTO -OLIGOSACHARIDEN
We zien steeds meer producten op de markt verschijnen die zijn gemaakt / gezoet met ISOMALTO OLIGOSACHARIDEN. ( IMO). Wat is dat precies? isomalto-oligosaccharide is een natuurlijk voorkomend prebiotische plantaardige vezel , die van nature voorkomt in voedingsmiddelen zoals honing miso, sojasaus en sake. Het heeft een zoete smaak, maar gedraagt zich als vezel in het lichaam. In plaats van het verhogen bloedsuikerspiegel als gewone siroop, wordt isomalto-oligosaccharide een voedingsbron voor gunstige bacteriën van het spijsverteringsstelsel. Dit staat bekend als prebiotische vezels. Het lichaam bevat meer bacteriën dan cellen, en deze bacteriën spelen een belangrijke rol Prebiotische vezels bevordert nuttige bacteriën, die belangrijke functies in het lichaam voeren, terwijl deze tevens schadelijke bacteriën onderdrukken. Alle soorten vezels kunnen tijdelijke aandoeningen in het spijsverteringsstelsel, zoals gas en diarree bieden, maar IMO vezel bleek vrijwel geen van deze symptomen te geven. We zien tegenwoordig erg veel ” fiber ( vezel) siropen” op de markt verschijnen. Hoe wordt dit gemaakt ? FiberSirup wordt vervaardigd in een natuurlijk proces, met gebruik van zetmeel als grondstof. Enzymen worden toegevoegd, breken het zetmeel in kortere ketenlengtes en zetten derde verbindingen om in een type om te zetten dat het menselijk lichaam niet gemakkelijk verteert (Terwijl de menselijke darm enzymen gemakkelijk verteren) Dit betekent dat FiberSirup functioneert als een dieetvezel, voeden de goede bacteriën in de darmen. Er worden geen chemicaliën gebruikt in het productieproces, en FiberSirup wordt beschouwd als een natuurproduct.
Ik heb wat research gedaan, en het lijkt er inderdaad op, dat deze zoetstof/prebioticum relatief veilig is verklaard. Het komt bijvoorbeeld ook gewoon voor in gefermenteerde voeding, denk aan zuurkool, en ook honing. We komen het ook erg veel tegen in sojasaus. Er zijn wel wat kanttekeningen. Voor commercieel gebruik wordt het vaak enzymatisch gesynthetiseerd. Er kunnen dan nog suikers aanwezig bijven, zeker als alles niet goed wordt gezuiverd. Dit suikergehalte mag echter nooit hoger zijn dan 5%.
De claim dat het prebiotisch werkt is nogal vaag. Deze claims zijn door het EFSA afgekeurd. Het FDA wijkt dus wat af van de EFSA door het schrijven ;
“ ..Recommended use or Purpose: low calorie health sweetener and prebiotic to improve overall bowel functions” ( vertaald: aanbevolen gebruik: laag caloretisch, en prebiotisch voor een betere functie” )
Deze aanbeveling is in Europa niet als toetsing aanbevolen, en daardoor ook niet goedgekeurd.
Volgens Sukrin ( de siropen op de foto hierboven..) wordt fiber syrup vervaardigd in een natuurlijk proces met gebruik van zetmeel als grondstof. Het wordt dus niet enzymatisch gesynthetiseerd.
De hamvraag is uiteraard; is het gezond? Als zoetstof is het niet ongezond, maar ook niet erg supergezond te noemen. Het voedingsmiddel waarin het wordt gebruikt heeft ook een zeer grote invloed. De ADI ( aanbevolen dagelijkse inname) is vastgesteld op 30 gram/per dag. De consumptie moet dus niet worden overdreven. Kom je deze IMO ergens tegen in een ingrediënten tabel, let dan ook goed op andere toevoegingen. Wees ook bewust, dat door toevoeging van IMO een product niet gezonder wordt. Verder is het een prima vervanger voor suiker. Net als alle andere zoetmiddelen: met mate gebruiken.
TEGENGELUIDEN
Alles top, zul je denken. Toch zijn er tegengeluiden, en wordt de werking van IMO sterk in twijfel getrokken. DEZE STUDIE vertelt o.a, dat IMO een éénzelfde respons heeft op de bloedsuikerspiegel als pure dextrose.
ik heb grote , zeer grote twijfels over alle zoetstoffen, gezien het effect op de darmen. Ik voorspel dat ze op termijn zullen verdwijnen als ongezond produkt. Het heeft een negatief effect op onze darmflora.
Ben veel meer voor heel licht gezoet, bv 10% van wat er nu aan suiker in produkten zit, kwestie van wennen. Zoveel mogelijk suikervrij en zoetstofvrij eten blijft het beste.
Koffie bv smaakt zóveel lekkerder zónder suiker. Goede koffiebonen hebben zelf al een zoetige smaak.
Wat is dan beter zoethoutthee of sterrenmix drinken of kruidenthee zoeten met stevia 98 percentage of zelf gedroogde groene stevia van mijn bio plantjes? En is stevia vloeibaar van 25 percentage wel oke? Ik drink tot bijna 3 liter water in kruidenthee vorm. Maar ik zoet een zakje Pukka thee met een zakje Sterrenmix op ongeveer een halve liter. Krijg ik dan zo teveel zoethout binnen?
Ik heb jarenlang mijn thee gezoet met losse zoethout. Ik wist wel dat je je bloeddruk dan in de gaten moet houden, maar die bleef laag. Pas na een paar jaar merkte ik dat ik vocht begon vast te houden. Pas toen ik kussentjes op de voeten had, kreeg ik door dat het van de zoethout kwam.
Maar ik gebruikte 2 theelepels losse zoethout per halve liter thee, dus dat is wel iets meer dan jij gebruikt. Ik denk dat het, zolang je geen hoge bloeddruk hebt en geen vocht vasthoudt, geen probleem hoeft te zijn.
Nu zoet ik mijn thee trouwens met gemalen steviablad.
Hoi Monique,
Bedankt voor de uitgebreide studie over suikervervangers.
Ken je tagatesse (van Damhert) als suikervervanger?
Is dit aan te raden of liever niet?
Wat raad je aan om als suikervervanger te gebruiken als je diabeet bent?
Groeten
Roos
Dag Roos, ikzelf gebruik zuivere steviolglycosiden en erythritol. Klik betreft de tagatesse hier: https://moniquevandervloed.nl/tagatose-echt-gezond/
ik heb grote , zeer grote twijfels over alle zoetstoffen, gezien het effect op de darmen. Ik voorspel dat ze op termijn zullen verdwijnen als ongezond produkt. Het heeft een negatief effect op onze darmflora.
Ben veel meer voor heel licht gezoet, bv 10% van wat er nu aan suiker in produkten zit, kwestie van wennen. Zoveel mogelijk suikervrij en zoetstofvrij eten blijft het beste.
Koffie bv smaakt zóveel lekkerder zónder suiker. Goede koffiebonen hebben zelf al een zoetige smaak.
Wat is dan beter zoethoutthee of sterrenmix drinken of kruidenthee zoeten met stevia 98 percentage of zelf gedroogde groene stevia van mijn bio plantjes? En is stevia vloeibaar van 25 percentage wel oke? Ik drink tot bijna 3 liter water in kruidenthee vorm. Maar ik zoet een zakje Pukka thee met een zakje Sterrenmix op ongeveer een halve liter. Krijg ik dan zo teveel zoethout binnen?
Ik heb jarenlang mijn thee gezoet met losse zoethout. Ik wist wel dat je je bloeddruk dan in de gaten moet houden, maar die bleef laag. Pas na een paar jaar merkte ik dat ik vocht begon vast te houden. Pas toen ik kussentjes op de voeten had, kreeg ik door dat het van de zoethout kwam.
Maar ik gebruikte 2 theelepels losse zoethout per halve liter thee, dus dat is wel iets meer dan jij gebruikt. Ik denk dat het, zolang je geen hoge bloeddruk hebt en geen vocht vasthoudt, geen probleem hoeft te zijn.
Nu zoet ik mijn thee trouwens met gemalen steviablad.